Sinds juli 2019 word ik behandeld voor borstkanker en nu de chemotherapie is afgerond ‘mocht’ ik van de artsen naar de sauna. Nu ben ik een enthousiast sauna-ganger en heb ik dit de afgelopen zes maanden erg gemist, dus ik had er superveel zin in. Waar ik echter niet op had gerekend is dat mijn kale hoofd nogal wat vreemde blikken oplevert. Logisch natuurlijk, zoveel kale vrouwen zie je niet ‘in het wild’ en alles wat afwijkt moet toch bekeken worden.

Opeens voelde ik mij een stuk zieker dan dat ik mij in tijden heb gevoeld. Dat kale hoofd is eigenlijk helemaal niet belangrijk voor mij, maar nu werd het toch wel een dingetje. Het is gek om je te realiseren dat de vorm (mijn uiterlijk) dan ineens veel invloed heeft op de inhoud (hoe ik mij voel).

Vorm

Hierover nadenkend in een van de vele sauna’s, trok ik dit door naar mijn werk: het ontwikkelen van innovatief onderwijs. Bij het maken van didactische ontwerpen kijken we vooral naar de vorm waarin we het onderwijs gieten: blended learning, gamedidactiek, flipping the classroom etc. De inhoud van het onderwijs veranderd hierdoor nauwelijks. De te doceren stof blijft hetzelfde, hoe het wordt aangeboden verandert.

Inhoud

Toch wordt dit vaak niet zo ervaren. Net als mijn kale hoofd, wordt het nieuwe onderwijsontwerp met gemengde gevoelens ontvangen. Verbazing, verassing, nieuwsgierigheid, afstandelijkheid, bemoeizucht, je kan het zo gek niet bedenken. Dit maakt het voor de betrokken docenten vaak moeilijk om hun ontwerp vast te houden, te durven falen en daarvan dan weer te leren. Ook lijkt het soms dat de inhoud is veranderd en dat de ‘juiste’ stof niet meer gedoceerd wordt. Bij een goed ontwerp is dit echter zelden zo, de stof wordt alleen anders aangeboden.

Stokpaarden-hoekje

We komen bij onderwijs ontwikkelen heel snel in het ‘stokpaarden-hoekje’. De innovatie wordt beoordeeld met : “Dat hebben we allang een keer uitgeprobeerd”, ofwel “het werkt niet”. Of “we hoeven onze leerlingen niet te entertainen voor de klas, ze moeten gewoon aan de slag”. Nu denk ik altijd bij het woordje gewoon, “als het gewoon is, dan hadden ze het al gedaan” en hoeven we niet zoveel te praten over de kwaliteit van ons onderwijs. En, een van mijn favorieten “ik heb het ook op de ouderwetse manier geleerd en daar was niks mis mee!”

Gewoon

In alle eerlijkheid erger ik mij aan die uitspraak. We hebben nog geen 30 jaar internet en iedereen weet hoe het ons leven heeft veranderd. En 100 jaar geleden sloegen we onze leerlingen en zaten ze in klassen van 80 man, dat doen we ook niet meer. Voortschrijdend inzicht . . . En nee, ik heb geen onomstreden onderzoek achter de hand, dat onomstotelijk aantoont dat een bepaalde onderwijsinnovatie werkt. Ik heb er ook geen die aantoont dat iets echt niet werkt.

Kans

Dus, wat doen we ermee. Is een onderwijsinnovatie net zoiets als mijn kale hoofd, wachten tot er haar op groeit en alles is weer normaal? Of is het een kans om echt anders om te gaan met hoe je leerlingen bereikt en motiveert, hoe jij als docent voor de klas staat en op welke manier de stof kan worden aangeleerd? Ik ga natuurlijk voor het laatste en draag graag bij aan het maken van coole, onthutsende, handige en eenvoudige onderwijsontwerpen die werken. Ook krijg ik graag weer nieuw haar, maar dat is een kwestie van geduld.

Laten we daarom onze eigen (leer)voorkeuren en verwachtingspatronen wat meer loslaten en ontdekken wat er dan mogelijk is. Goede didactiek staat of valt met voortschrijdend inzicht, dingen uitproberen en recht doen aan de doelgroep met wie je werkt. Iets dat anders is valt op, totdat het onderdeel is van het nieuwe normaal. En we weer vrolijk op zoek gaan naar een andere innovatie!

Gelukkig nieuw haar!

Sinds juli 2019 word ik behandeld voor borstkanker. Een pittig traject van vele maanden dat mijn leven op scherp zet. Dit ziek zijn is een soort ‘reset-button’, die meer doet dan alleen mijn lijf genezen. In deze blog mijn inzichten over ziek zijn, veranderen en het nieuwe normaal.

Veranderpijn

Veranderen is niet makkelijk, levert weerstand op en gaat zelden vanzelf. Dat hoor ik eigenlijk iedereen zeggen die daarmee te maken heeft. Dat wat we normaal vinden, willen we eigenlijk het liefst zo houden. Veranderen geeft teveel risico, je moet onderzoek doen, met andere mensen samenwerken en misschien wel iets nieuws starten.

Ik praat met veel mensen over ziek zijn en focussen op beter worden. ´Hoe hou je het vol, wat doe je de hele dag, hoe zorg je dat het leuk blijft, zijn vragen die ik krijg. Eronder ligt eigenlijk te vraag, hoe ga je ermee om dat je nu abnormaal bent, voor jezelf en voor je omgeving?

Deal with it

Gek genoeg is dat dus niet zo moeilijk. Ik zit al maanden in mijn nieuwe normaal. Ziek zijn is iets wat ik moet leren, maar tegelijkertijd heb ik ook niet zoveel keus. Ik ben ziek, deal with it. Het nieuwe normaal is goede en slechte dagen hebben, veel naar het ziekenhuis gaan en accepteren dat de bijwerkingen maar beperkt te voorspellen zijn en onverwacht tevoorschijn komen.  

En dan vraag ik mij af, is dit niet exemplarisch voor een gewone werkdag? Dealen met de realiteit waar je in zit? De samenstelling van het team, de werkdruk, de fratsen van jouw doelgroep en de altijd snel veranderende omgeving? We willen niet veranderen, want we houden van normaal en toch, als de nood aan de man is, doe je het toch. Wat houdt ons tegen om te innoveren, te groeien en te veranderen? Waardoor blijven we zo vast houden aan ons huidige normaal?

Reset-button

Het antwoord op deze vraag is te vinden in vele onderzoeken, boeken en bij verander-goeroes. Maar hoe zit dat bij jouzelf? Ik kom erachter dat ik mijn nieuwe normaal tot zover accepteer omdat het gewoon niet anders kan. En dat ik het volhou, omdat ik weet dat ik weer beter wordt en dan sterker uit dit traject wil komen dan dat ik erin ging. En misschien ligt daar wel de sleutel. Veranderen moet, het kan niet anders, de wereld beweegt te snel om stil te blijven staan. Als het dan moet, dan wil ik er wel beter uitkomen. Die zoektocht naar kwaliteit, in wat ik wil doen als ondernemer, wat veranderen betekent voor mij persoonlijk en hoe ik het onderwijs kan helpen te innoveren, maakt mijn ‘reset-button’ een grote rode knop waar ik steeds weer op sla. En dan gaat er niet een alarm af, of vliegt er een raket weg, nee, dan gebeurd er iets onverwachts waardoor ik verder kan in mijn veranderproces.

De sleutel

En de sleutel tot succes? Dat ik het niet alleen doe. Samen met deze heftige ziekte is mijn netwerk actief geworden en word ik tot ongekend niveau gesteund en begeleid. Dat team dat ik net even noemde, de mensen met wie je dag in dag uit werkt, zij zijn de sleutel tot het nieuwe normaal. Als je met jouw team de schouders zet onder verandering en innovatie, wat weerhoud de zorg dan om de mogelijkheden van technologie te omarmen? Of wat weerhoud het onderwijs om te focussen op talentontwikkeling? En wat weerhoud een L&D-er om echt werk te maken van een leven lang leren?

Niets, want je weet waarvoor je het doet, je wil er beter uitkomen en je doet het niet alleen. Wat mij betreft zet ieder team een fysieke reset-button in hun kantoor om regelmatig op te slaan, zodat er ruimte ontstaat voor innovatie en verandering. Dan hoef je niet te wachten tot je kanker krijgt, en kan je met andere ogen kijken naar het normaal waarin je zit.

Verandering en innovatie hoeft niet disruptief of pijnlijk te zijn. Het is misschien wel het leukste onderdeel van de dag, het is de ‘bildung’ voor het team en de energie die jouw organisatie heeft om zich te onderscheiden!

Wil je weten wat de reset-button mij voor plannen geeft voor onderwijsinnovatie en blended learning? Stuur mij een mailtje: joanne@blendit.nu

Enige tijd geleden deed ik een oproep op LinkedIn aan learning professionals: Wat gaan wij leren dit schooljaar? Welke events, studiedagen en congressen mag niemand missen? Ik heb de nodige reacties gekregen en zelf ook nog wat research gedaan.

De evenementen varieren van studiedagen tot grote internationale congressen. Ik heb de belangrijkste doelgroep per event genoemd, hierop zijn de nodige variaties te bedenken, kijk vooral op de site van het event.

Hieronder het overzicht. Aanvullingen zijn van harte welkom!

Evenementen in 2019

Data	Titel event	Locatie	Organisator	Doelgroep
23 & 24 okt	SETT	Gent	School Education Transformation Technology	Onderwijs
25 okt	SENS/Event	Utrecht	SENS/E for learning and change	Onderwijskundigen
28 okt	Learn by Games	Utrecht	HU/minor vernieuwend leren met games en ICT	HBO, WO
5 & 6 nov	SURF onderwijsdagen	Den Bosch	SURF	MBO, HBO, WO
7 & 8 nov	Congres Leren Zichtbaar maken	Nieuwegein	Bazalt	PO
7 nov	Learning Live Networks Benelux	Rotterdam	The Learning and Performance Institute (The LPI) and aNewSpring	HR en L&D professionals
19 nov	Develhub Jaarcongres	Efteling	Develhub	HR en L&D professionals
26 nov	Jaarcongres HRM en het onderwijs	Bussum	HRM & het onderwijs	onderwijs en HR professionals
27, 28 & 29 nov	OEB festival	Berlin	OEB	HR en L&D professionals
28 nov	VOV beurs voor leren en ontwikkelen	Brussel	VOV	HR en L&D professionals

Evenementen in 2020

Data	Titel event	Locatie	Organisator	Doelgroep
20, 21 & 22 jan	Educational Design Expedition	Eindhoven	EDEX & Fontys	Docenten
23 jan	De Proeverijen	Affligem	Bedrijfsopleiddingen BE	L&D professionals
29 jan	Conferentie Gamedidactiek	Utrecht	Hogeschool Utrecht	Docenten, gameontwerpers, L&D professionals
31& 31 jan &1 feb	Congres Effectieve en bewezen strategieën voor betrokken leerlingen	Onbekend	HCO	PO, VO, MBO
12 & 13 feb	Learning Technologies	London	Closer Still Media Ltd	L&D professionals, onderzoekers, beleidsmakers en docenten
14 feb	Liefde voor Leren	Ede	HRD Congres	HR en L&D professionals
20 feb	Top 100 tools voor learning	Gent	BOSA	HR en L&D professionals
3, 4 & 5 apr	The 6th International conference on Education 2020	Bangkok	ICEDU	onderzoekers, beleidsmakers en docenten
7 apr	Next Learning	Den Bosch	Next Learning	HR en L&D professionals
8 apr	Congres leren en lesgeven	Utrecht	Educampus	PO, VO, MBO
8 apr	Onderwijsconferentie Met Alle Respect! 2020	Utrecht	School en Veiligheid	PO, VO, MBO
17-20 mei	ATD Congres	Denver	ATD	HR en L&D professionals
11 jun	Comenius festival	Onbekend	NRO	HBO & WO onderzoekers
12 & 13 jun	Festival of Work	London	CIPD	HR en L&D professionals
half jun	Learning Tech Day	Gent	Learning Tech	HR en L&D professionals

Sinds juli 2019 word ik behandeld voor borstkanker. De scholen zijn weer begonnen, het ´normale´ leven start weer op. Voor mij is het dit jaar heel anders, nu twee maanden na de diagnose borstkanker, heb ik de eerste kuur achter de kiezen en wacht mij nog een heel traject van behandelingen en beter worden. Langdurig ziek zijn is een nieuw fenomeen voor mij, ik heb wel eerder lange vakanties gehad of periodes met (te) weinig opdrachten, maar dit is anders. Ziek zijn, toegeven aan vermoeidheid, vaak naar het ziekenhuis moeten, het vraagt een heel ander levensritme. Eentje waarin ik mijn draai nog moet vinden.

Projectmatig denken

Voordat ik het onderwijs in ging was ik eventmanager en is projectmatig denken de basis geworden. Graag zie ik mijn ziek zijn dan ook als een project, met duidelijke mijlpalen en een eindpunt. Ondanks dat ik al mijn opdrachten heb afgezegd, heb ik nog wel een opdracht aan mijzelf: Blended blijven denken en mij blijven ontwikkelen. Ook in het ziek zijn liggen interessante uitdagingen zoals energiemanagement, motivatie om iets nieuws op te pakken en dealen met hoe mensen mij nu zien.

Nieuwe projecten

Dit nieuwe schooljaar zou ik starten met het ontwerpen van innovatieve trainingen, verder gaan met het uitbouwen van een corporate academie en starten met het opzetten van mijn eigen blended trainingen voor professionals. Het fijne aan freelancen is dat je zelf je agenda kan bepalen en dat de opdrachtgever (als het goed is) echt blij is dat je er weer bent. Die feedback, het werk dat uit je handen komt en nieuwe opdrachten starten, geven energie en maken ZZP-en zo leuk. Tegelijkertijd is freelancen stressvol, het moet allemaal uit jezelf komen, je agenda wordt eigenlijk vooral bepaald door de teams waarmee je samenwerkt en al dat reizen is ook niet ideaal. Kortom, elk voordeel heeft z´n nadeel.

Therapeutisch fietsen

Met ziek zijn is het niet anders. Ja, ik moet luisteren naar mijn lichaam en mijn hoofd wil vaak meer dan dat mijn lijf kan. Zo ging ik deze week ‘therapeutisch fietsen’, want bewegen is goed voor het hoofd en helpt het genezingsproces. Het was een prachtige ochtend en ik zette mij schrap voor grote groepen wielrenners, hardlopers en andere duinen-liefhebbers. Het bleek echter zeer rustig, met vooral 50-plussers en een verdwaalde toerist. Al snel realiseerde ik mij dat maandagochtend niet de meest populaire sportochtend is en ik de duinen dus vooral voor mijzelf had. Thuis gekomen bekeek ik updates up LinkedIn en realiseerde ik mij dat mijn huidige status wel wat lijkt op die lege duinen, niet de meest populaire plek om te zijn.

Realiteit

Tuurlijk ben ik wel een beetje jaloers op die mooie berichten van nieuwe opdrachten, banen en ontmoetingen. Mensen die het roer helemaal omgooien of juist een prachtig jubileum hebben gehaald. Mijn realiteit is anders, kent z’n eigen uitdagingen en is zeker niet minder goed dan wat de wondere wereld van social media laat zien. Net als altijd ben ik keihard aan het leren en ontdekken, alleen is het dit keer zoveel meer persoonlijk en misschien zelfs wel privé. Daarnaast krijg ik zoveel mooie berichten en steun van vrienden, familie en collega´s, dat dit verhaal delen alleen maar goed voelt.

‘There is a CAN in cancer’, dat stond op een Hallmark-kaartje dat ik van een goede vriendin kreeg. Een simpele zin die mij inspiratie geeft om dit project zelf vorm te geven en er sterker uit te komen. Aan de slag met kijken over grenzen en ontdekken wat ik kan!

De afgelopen maanden heb ik verschillende e-learning modules ontwikkeld voor professionaliseringtrajecten van docenten en andere professionals. Deze modules gaan over specifieke en specialistische onderwerpen die een (klein) kennistekort oplossen of inspireren om meer te leren.

Multi inzetbaar

E-learning is een handige oplossing voor compacte kennisoverdracht, het starten van een onboarding traject of tijd en plaats onafhankelijke bijscholing. Daarnaast kan e-learning een krachtig leerelement zijn in een blended lesontwerp. E-learning is dus multi inzetbaar, maar is het ook geschikt voor het (voortgezet) onderwijs?

Jouw ervaringen?

Ik kan verschillende toepassingen van e-learning in het onderwijs bedenken, maar ik ben erg benieuwd naar hoe de praktijk is. Heb jij ervaring met het inzetten van e-learning bij jouw leerlingen of studenten? En wil je mij daar meer over vertellen?

Durf te vragen!

Wie maakt de e-learning modules, of koop je deze in? Met welke leeromgeving wordt de e-learning ondersteund? Hoe krijg je leerlingen en studenten zo ver dat ze de e-learning daadwerkelijk volgen en afronden? En hoe krijg je docenten geïnspireerd om de e-learning een krachtig onderdeel van de lessen te maken?

Ik ben heel benieuwd naar jouw oplossingen, ideeën en dilemma’s!

Afgelopen vrijdag (24 mei) heb ik twee workshops gegeven tijdens het Future Teacher 3.0 Congres in Brussel. In beide workshops gingen we blended lesmodules ontwerpen, met twee verschillende ontwerptools: De Blended Learning Puzzle (Haagse Hogeschool) en het Blended Design Canvas (Blend It). Met meer dan 30 deelnemers zaten de workshops helemaal vol en zijn er zeer diverse ontwerpen gemaakt.

Samen praten

Het Canvas en de Puzzle zijn zo gemaakt dat de ontwerpgroep met elkaar in gesprek gaat over de uitgangspunten van hun onderwijs. Tijdens een congres is dat best een spannend gesprek, omdat de deelnemers elkaar (nog) niet kennen. Ook tussen docenten die al jaren samenwerken gaat dat niet altijd vanzelf. Daarom is het zo belangrijk om met elkaar een ontwerp te maken: je neemt de tijd om na te denken over jouw visie op leren en daar samen consensus over te bereiken. Hetzelfde gebeurt op het moment dat je de doelgroep definieert. Je werkt wellicht al jaren met de zelfde groep leerlingen en door ze uitgebreid te beschrijven ontstaan er weer nieuwe inzichten.

Taxonomie kiezen

Het Blended Design Canvas vraagt de ontwerpers leerdoelen te formuleren met behulp van de (herziene) Taxonomie van Bloom. Van de Vlaamse congresbezoekers in Brussel begreep ik dat Bloom landelijk wordt ingevoerd in het middelbaar onderwijs, en dat dat voor sommige scholen een flinke omslag betekent. Ik zie Bloom niet als de enige juiste taxonomie, wat ik wel belangrijk vind is dat docenten ‘iets’ gebruiken om goede leeruitkomsten te schrijven en daardoor ze echt goed weten wat ze hun doelgroep willen helpen leren. Ook hierbij geldt weer: samen ontwerpen zorgt voor een stevige didactische basis.

Team up!

Een van de deelnemers aan de workshop vroeg hij het Canvas kan gebruiken in een hele kleine school, waar er geen sprake is van vakgroepen. Ik raadde hem aan om wel in een team te ontwerpen, omdat een collega van een ander vak heel verfrissende inzichten kan hebben. Hetzelfde geldt voor ontwerpen samen met je doelgroep, de leerlingen en zelfs ouders. Zij hebben misschien geen didactische achtergrond, maar ze zijn wel ervaringsdeskundig! Juist door samen met leerlingen te ontwerpen ontstaat er draagvlak en eigenaarschap.

Procesbegeleider

Werken met een ontwerptool zoals het Blended Design Canvas, in het onderwijs wordt steeds populairder en dat is niet voor niets. Onderwijs ontwerpen kan een heel abstract proces zijn, met een tool zijn de stappen duidelijk en is het proces overzichtelijk. Het is aan te raden om een procesbegeleider erbij te betrekken die, los van de inhoud de vaart erin houdt, knopen doorhakt en de vervolgstappen vast legt. Uiteraard ben ik jou daarbij graag van dienst, in een halve dag kunnen we al veel bereiken!

Over de grenzen van jouw klaslokaal

Samen onderwijs ontwerpen levert meer op dan een reeks mooie lessen. Samen met collega’s heb je opnieuw nagedacht over de onderwijsvisie, jouw doelgroep en uitvoerbare leeruitkomsten. De toets past waarschijnlijk nog beter bij het onderwijs en vooral, je hebt het samen gedaan. Het is soms (te) makkelijk om onderwijs te beperken tot wat er in jouw klaslokaal gebeurd. Door over de grenzen van jouw vak, klas en rooster te kijken ontstaat er mooi onderwijs waar iedereen, docenten, leerlingen en ouders, de schouders onder willen zetten.  

Een jaar geleden ben ik begonnen met Blend It en is mijn freelance avontuur gestart. Ik ben bij verschillende opdrachtgevers aan de slag met het ontwikkelen van innovatief en relevant leren voor professionals en docenten. Dit jaar heb ik zoveel geleerd en ontwikkeld, ik weet beter wat ik met Blend It wil en nu kan ik de vruchten plukken en nieuwe zaadjes planten.

Mijn kracht en passie ligt bij het ontwikkelen van innovatieve leerproducten, voor het onderwijs of organisaties, die passen bij de context, doelgroep en leervraag. Samen met docenten wil ik een werkvorm ontwikkelen die morgen in de klas gebruikt kan worden. Met L&D professionals wil ik een e-learning neerzetten die in korte periode een belangrijk kennistekort oplost. Of met een sociaal werker een spel maken die diverse doelgroepen en standpunten bij elkaar brengt.

Als ondernemer is het vinden van de match tussen vraag en aanbod een grote uitdaging (er zijn niet voor niets zoveel marketingbureaus in Nederland). Maar ook voor scholen en organisaties is het niet altijd makkelijk een adviseur, trainer of meedenker te vinden die echt het verschil maakt.

Nou daar is ‘ie dan: Ik kan het verschil maken! Voor jouw school en jullie trainingen. En niet omdat ik het antwoord heb op alle vragen, maar omdat ik passie heb voor innovatief leren en daarmee docenten en trainers kan inspireren. Tuurlijk kan ik ook van alles uitleggen en aanleren, ik ben tenslotte een juf, maar de kern ligt bij de uitwisseling en samen nieuwe leerproducten, lessen en trainingen ontwikkelen.

Wil je weten hoe ik dat doe en wat ik voor jou kan betekenen? Laten we snel koffie drinken en hierover praten. Laten we elkaar inspireren voor (nog) beter onderwijs en professionele ontwikkeling met een duurzaam effect.

Als we het hebben over leren weet iedereen gelijk wat je bedoelt. Leren doen we tenslotte allemaal en (bijna) voortdurend. Toch is de ‘en wat heb je ervan geleerd’-vraag, vaak nog helemaal niet zo makkelijk te beantwoorden. Ook hoe je iets hebt geleerd is niet altijd zo makkelijk uit te leggen. Mijn kinderen zeggen dan ‘ nou, dat weet ik nu gewoon’ en volwassenen komen vaak met een uitgebreid, ietwat wollig verhaal over hoe het leerproces tot stand is gekomen (zeker bij docenten).

Leren is . . .

De afgelopen twee weken heb ik met een breed scala aan mensen gesproken over leren en wat leren mogelijk maakt. Hieruit maak ik op dat leren:

1. Nog niet zo makkelijk te definiëren is.
2. Mensen het moeilijk vinden om te accepteren en begrijpen dat jouw leervoorkeur niet voor iedereen geldt.
3. Wat je zou moeten leren bepaald wordt door de normen en waarden van de organisatie waarin je werkt, van schoolklas tot onderzoeksteam, en daardoor een politieke lading krijgt.
4. 
   

Leren wordt vaak vertaald in ‘de waarheid vertellen’ aan mensen die dit nog niet weten. Nu is ook de waarheid een nogal ingewikkeld concept, waar we voorlopig nog niet over uitgepraat zijn. Doordat leren zo dagelijks is en in veel organisaties de kreten ‘een leven lang leren’, ‘de lerende professional’ en ‘investeren door te leren’, je om de oren vliegen, lijkt het leren zelf nauwelijks meer zichtbaar te zijn.

Leren vs doceren

Bij het overdragen van kennis en vaardigheden om je werk goed te kunnen doen, krijg je gratis de leervoorkeur en waarheid van de trainer mee. Hier is op zich niets mis mee, maar de trainer moet zich hier wel bewust van zijn, en in staat zijn zich te kunnen verplaatsen in het leerproces van de ander. Ik denk dat dit bij een professionele trainer wel snor zit, maar bij een inhoudsdeskundige die zijn of haar onderwerp leerbaar wil maken, is dit niet direct zo. De kunst is, volgens mij, om een verschil te maken tussen leren (actie van de deelnemer) en doceren (actie van de trainer) en die twee met elkaar in balans te brengen.

Ontwerpen

Ik ben dol op het maken van leerontwerpen en ga graag om de tafel met docenten en trainers om het mooiste blended lesontwerp te maken. Ik heb inmiddels geleerd dat het ontwerp dat we samen maken niet het belangrijkste eindproduct is van de sessie, maar het gesprek dat we hebben gevoerd over leren en leren mogelijk maken. Ik denk dat het van groot belang is, in het ontsluiten van kennis en vaardigheden en verder verbeteren van het onderwijs, dat we praten over wat leren is. Hierover ervaringen uitwisselen en heilige huisjes onderzoeken.

Heilige huisjes

Een van mijn heilige huisjes stond deze week ook te schudden op zijn grondvesten. Ik sprak een docent die er stellig van overtuigd was dat zijn hoorcolleges een hoog leerrendement opleveren. Ik ben/was er zeker van dat hoorcolleges niet meer van deze tijd zijn, maar hij wist mij duidelijk te maken dat met een goed verhaal, op de juiste manier verteld, een hoorcollege nog steeds grote waarde kan hebben. En ja, als hij het zo vertelt, dan ben ik het met hem eens. We zijn (als mensen) erg gevoelig voor verhalen, in alle culturen, religies en gemeenschappen spelen verhalen een belangrijke rol om te leren en te delen. Als een hoorcollege inhaakt op deze traditie, dan verdient het een plek in het onderwijs.

Van ‘onbewust onbekwaam’ naar ‘bewust bekwaam’

Kortom, het gesprek over hoe we leren en welke leerinterventies het beste werken is nooit af. Juist door hierover te praten en uit te wisselen leren we van elkaar en kan het volgende leerproduct nog mooier en effectiever worden. Door professionals bij dit gesprek te betrekken die geen docent of trainer zijn, wordt de opbrengst groter en relevanter. Wellicht kunnen we dan groeien van ‘onbewust onbekwaam’ naar ‘bewust bekwaam’ als het gaat over leervoorkeuren en de balans tussen doceren en leren!

Een goed didactisch spel zet aan tot denken, geeft de nodige frustratie en is helder gestructureerd. Dat is in een notendop de basis voor het ontwerpen van een spel volgens Pedro De Bruyckere. Hij verzorgde afgelopen woensdag de keynote tijdens de conferentie Gamedidactiek in Utrecht. Hij sloot zijn verhaal af met KISS: Keep it Simple, Stupid! Nog een belangrijke basis voor het ontwerpen van spellen en eigenlijk de meeste lessen.

Lesontwerp

Tijdens de conferentie Gamedidactiek stond, uiteraard, het spel en het ontwerpen hiervan centraal. De workshops varieerden van een live online moordspel tijdens de dag, naar het ontwerpen van ‘epic games’ voor de hele klas, tot het inzetten van lego als beloningsmechanisme. Onderliggend aan alle creatieve ideeën ligt het verbinden van de deelnemers en het motiveren tot actie en denken. Deze vier elementen: verbinden, motiveren, actie en denken vormen de basis voor elk goed lesontwerp en hiermee kan ik ook makkelijk de brug bouwen naar blended learning.

Al eerder schreef ik dat blended learning en gamedidactiek ‘een match made in heaven’ zijn. Bijvoorbeeld als je met kennisclips en literatuur zorgt voor de kennisoverdracht voorafgaand aan de klassikale les, en in de les het geleerde verwerkt en verdiept met een spel. Je zorgt dan voor een duidelijke relatie tussen online en offline leren en je maakt de lessen leuk en dynamisch.

Voorbeelden

Als je een spel hebt ontworpen dat over meerdere lessen gespeeld wordt, zoals een queeste waarbij je elke les nieuwe elementen kan ‘ verdienen’ voor de eindopdracht, is online kennisoverdracht en het geven van hints leuk en stimulerend. Je kan ook een eenvoudige spelvorm als een Socrative quiz in de les gebruiken om voorkennis te activeren om vervolgens de studenten aan het werk te zetten met het maken van een eigen kwartetspel over de stof. Martijn Koops gaf een (korte) workshop over het maken van een educatief kwartetspel met verschillende toepassingsvormen. Handig voor docenten om te maken, maar ook heel leuk voor studenten en leerlingen om zelf te maken en te gebruiken!

Autonomie

De belangrijkste reden dat ik zo blij word van gamedidactiek is de motiverende werking die uitgaat van het spel. Bijna iedereen is gevoelig voor competitie en iets (relevants) kunnen winnen, zeker in combinatie met groepsdynamiek. Daarnaast zet een goed spel aan tot denken, en dat is wat elke docent het liefste wil, dat de student gaat nadenken over de leerstof.

Voor mij is de grote kracht de autonomie die een spel creëert. De deelnemers aan het spel kunnen zelf beslissen hoe hard ze werken voor de ‘prijs’ en daarmee hun kans om te winnen beïnvloeden. Het hebben van autonomie in het eigen leerproces is een belangrijke driver voor motivatie, samen met verbinding en uitdaging, ook alweer basis elementen van een spel.

Blended gamedidactiek

Het mag duidelijk zijn, ik ga aan de slag met het ontwikkelen van ‘blended gamedidactiek’. De ‘frustrerende’ werking die uitgaat van uitdagende opdrachten in een spel, stimuleren tot leren en het verder kijken dan een toets of lesboek. En als je die frustratie dan overwint en verder komt in het spel, dan wordt het leuker en leuker.

Een aantal spellen heb ik al liggen, voor mijn eigen trainingen en wellicht ook voor jou doelgroep. Wil je meedenken of een keer praten? Neem dan contact met mij op!

Game on!

Dit zei ik tijdens de ‘Learning Failures United 2018’, georganiseerd door aNewspring. We deelden verhalen over ‘major disasters’ tijdens het implementeren van (e-)learning oplossingen.

Rode lijn door alle verhalen was dat het elke keer toch moeilijk blijkt om goed in te schatten hoe de doelgroep gaat reageren op jouw leeroplossing. De ‘learning failures’ varieerden van miscommunicaties met de afdeling ICT, tot het verkeerd inschatten van de bedrijfscultuur.

Learning failures

Mijn casus ging over het trainen van een aantal docenten in het maken van kennisclips voor hun nieuw ontworpen module. Ik dacht dat ze graag hun onderwijs wilden vernieuwen, want de intake met de sectieleider was zo enthousiast en vol ambitie. Tijdens de training merkte ik al snel dat lang niet alle docenten op de nieuwe lesmodule zaten te wachten en zich al helemaal niet relaxed voelden bij het maken van kennisclips over hun hoorcolleges. De overgang van het ene medium (klassikaal lesgeven) naar het andere medium (film) was eigenlijk veel te groot voor ze. Resultaat was een moeizame training met twijfelachtige kennisclips als eindresultaat.

Leren

En wat ik hiervan geleerd heb? Je moet eerst schuren, plamuren, polijsten, schoonmaken et cetera, voordat je kan gaan schilderen. Eigenlijk had ik met alle docenten vooraf moeten praten over hun verwachtingen en behoeftes rondom het ontwikkelen van de nieuwe module. Wellicht had ik daarmee veel meer draagvlak en een meer op maat training kunnen geven. Helaas is het niet altijd mogelijk om dergelijk voorwerk te doen, dus moet ik ook in trainingen waar dit niet kan, meer tijd en ruimte creëren voor het bouwen aan draagvlak.

Andere voorbeelden

Een ander mooi voorbeeld vond ik de case waarin de L&D adviseur een praktische memo-trainer had ontwikkeld waar veel behoefte aan was, maar die niemand ging doen. En waarom niet? Omdat de begeleidende mail niet de juiste tone-of-voice bleek te hebben. Pas toen medewerkers persoonlijk werden gewezen op de memo-trainer werd deze goed gevolgd en positief geëvalueerd.

Of die case waarbij de doelgroep gratis de e-learning mocht volgen in ruil voor feedback. De feedback was echter zo overweldigend negatief dat het hele concept in een keer de prullenbak in kon. Prototyping met de doelgroep kan heel waardevol zijn, maar het feedback proces moet wel zo ingericht worden dat de ontvanger het constructief kan inzetten bij de verbetering van het product.

Kwetsbaar opstellen

De ervaringsdeskundigen die zo dapper waren hun mislukkingen openhartig te delen konden rekenen op een welgemeend applaus en blikken van herkenning. Het lijkt gek om in een relatief onbekende groep jouw (grootste) fouten te presenteren, maar het tegengestelde was waar. Er ontstond direct een vertrouwelijke, ons-kent-ons sfeer, want wie heeft er nou geen fouten gemaakt? Dit alles resulteerde in vele openhartige gesprekken waarin kennis werd gedeeld en nieuwe contacten gelegd. Daar waar ik bij presentaties over Best Practises nog wel eens jaloerse opmerkingen of fatalistische uitingen hoor zoals, ‘bij ons is dat idee echt niet haalbaar’, was daar nu geen sprake van. We leren echt heel veel van onze fouten en deze avond was daar een goed voorbeeld van!