Deze blog is het derde deel van mijn nieuwe blog-serie ‘Blended lesgeven is . . . .’ In deze blogs ga ik kort in op een aspect van blended en online lesgeven dat aandacht verdiend, zodat ook ons ‘nieuwe’ onderwijs kan blijven groeien en ontwikkelen.
Nieuwe lock-down
Misschien was je al stiekem aan het nadenken over weer ‘gewoon’ lesgeven, in de klas, zonder al die schermen, maar het is duidelijk dat dat nog even niet gaat gebeuren. Sterker nog, de kans is best aanwezig dat we nog meer en langer op afstand les blijven geven. Des te meer reden om te blijven investeren in blended onderwijs en één actie staat daarbij met stip vooraan: improviseren.
Improviseren
Online lesgeven nodigt uit tot zeer gestructureerde bijeenkomsten waarbij studenten zich braaf voorbereiden en de les als een zonnetje verloopt. De praktijk is echter weerbarstiger, dat zal je zelf ook ervaren hebben. Meer dan eens moet een les toch helemaal anders of valt je werkvorm in het water. Dat kan liggen aan de studenten, de techniek of misschien wel jouw eigen online vaardigheden. Dat is helemaal niet erg, in de offline les loopt het ook wel eens anders dan gepland, dus so what? Toch voelt dat niet helemaal zo, een online les kan immers opgenomen worden en jouw onhandige moment kan opeens contextloos het wereld wijde web over gaan. En ook als dat rampscenario niet plaats vind, heb je toch geen lekker gevoel over gehouden aan een ‘mislukte’ les. Hoe kan je dit voorkomen of charmant oplossen? Nou, misschien wel met deze tips:
Tip 1: Zorg voor een alternatief
Zorg dat je altijd een alternatieve werkvorm of lesinhoud achter de hand hebt. Hier kan je snel naar overstappen als er bijvoorbeeld technisch iets mis gaat, of studenten hebben zich anders voorbereid dan jij dacht.
Tip 2: Geef samen les
Zeker bij grote groepen is het fijn om samen les te geven en de taken te verdelen. Je kan dan ook afspraken maken over wat te doen als er iets mis gaat of hoe je de les overneemt als je collega even (letterlijk) vast loopt.
Tip 3: Neem pauze
Las een pauze in om een technisch probleem op te lossen, jezelf even te herpakken of snel een andere werkvorm klaar te zetten.
Tip 4: Wees transparant
Leg je studenten uit wat er aan de hand is en wat er mis gaat. Laat ze mee denken bij de oplossing of vraag ze een alternatieve lesactiviteit aan te dragen.
Tip 5: Wees voorbereid
Deze tip lijkt een inkoppertje, maar hoe beter jij in je les zit, hoe makkelijker je kan improviseren. Die voorbereiding zit niet alleen in een goede online les, maar ook in passende opdrachten en een duidelijk vervolg op de les, kortom een goed moduleontwerp. Als je lesmodule los zand is, zullen je lessen dat ook zijn. Mijn inziens kan je beter een les overslaan, zodat je tijd hebt om de volgende lessen goed voor te bereiden, dan tegen beter weten in toch online gaan.
Pratend boek
En dan moet ik het toch weer even over dat pratende boek hebben . . . de verleiding is groot om toch maar hoorcollege te geven als je werkvormen niet lukken. Dat kan een oplossing zijn, maar is het de beste? Om je te helpen dat anders te doen en omdat ik toch al lekker tips aan het geven ben, hieronder een paar snelle werkvormen:
Als de opdracht niet (goed) is voorbereid:
Loop met de groep de beschrijving van de opdracht stap voor stap door. Vraag ze of ze elke stap begrijpen, verscherp deze zo nodig. Vraag vervolgens een student die het al uitgewerkt heeft, de eerste stap toe te lichten. Bij een volgende stap kan je de groep vragen het antwoord in de chat te zetten. Zorg ervoor dat vooral de groep aan het werk is, bijvoorbeeld door ze tijd te geven om online informatie te zoeken. Jij begeleidt vooral het proces.
Als studenten niet mee willen doen:
Laat de inhoud van de les en je werkvormen even los. Als ze niet mee willen doen, dan moet dat eerst opgelost worden. Afhankelijk van de grote van de groep kan je kiezen voor een open gesprek, vraag studenten, in de chat of verbaal, uit te leggen waarom ze niet mee doen.
Als dit te onveilig is, kan jij beginnen met vragen stellen en eventueel ook al de antwoorden geven. Vraag de studenten een hand op te steken als het klopt wat je zegt, hiervandaan kan je gaan doorvragen.
Stop de les. Als er teveel onwil is, kan je er beter mee stoppen. Zorg wel dat de consequenties van het missen van de rest van de les bij de studenten ligt en niet bij jou als docent. Bijvoorbeeld doordat ze zich bewust zijn dat ze tentamenstof missen of dat ze een vaardigheid niet kunnen oefenen. De volgende les begin je met een reflectie op de gemiste les.
Als de techniek hapert:
Probeer dit op te lossen met een van de bovenstaande tips. Werkt helemaal niets en blijft het een rommeltje? Stop dan met de les. Vraag de studenten de opdracht of verwerking van de stof naar jou te mailen en geef feedback per mail. Dat kost misschien even tijd, maar is veel waardevoller dan de frustratie van haperende techniek.
Nu kan je het toch?
Improviseren is niet altijd makkelijk en kan frustrerend zijn. Deze blog geeft misschien wat handvatten, maar zonder jouw specifieke situatie blijft het wat algemeen. Zorgen voor goede voorbereiding kan veel problemen voorkomen. Maar belangrijker is misschien nog wel dat je over jouw uitdagingen praat met collega’s. Met elkaar hebben jullie genoeg kennis om bijna alle problemen te tackelen. Maar dan moet je wel durven toegeven dat jouw lessen ook niet altijd voorbeeldig verlopen.
Tip 6: Nog eentje dan
Ondanks dat deze blog vooral ingaat op problemen tijdens de synchrone online les, geldt ook voor opdrachten, kennisclips en andere a-synchrone activiteiten, dat het succes ervan staat of valt met een goed moduleontwerp. Dus de laatste tip: Zorg voor een goed uitgedacht ontwerp!!
Blended lesgeven is. . . .
. . . niet altijd even makkelijk. Wil je advies, training of een goed ontwerp voor jouw onderwijs? Kijk dan op www.blendit.nu of stuur mij een mailtje.