Een goed didactisch spel zet aan tot denken, geeft de nodige frustratie en is helder gestructureerd. Dat is in een notendop de basis voor het ontwerpen van een spel volgens Pedro De Bruyckere. Hij verzorgde afgelopen woensdag de keynote tijdens de conferentie Gamedidactiek in Utrecht. Hij sloot zijn verhaal af met KISS: Keep it Simple, Stupid! Nog een belangrijke basis voor het ontwerpen van spellen en eigenlijk de meeste lessen.

Lesontwerp

Tijdens de conferentie Gamedidactiek stond, uiteraard, het spel en het ontwerpen hiervan centraal. De workshops varieerden van een live online moordspel tijdens de dag, naar het ontwerpen van ‘epic games’ voor de hele klas, tot het inzetten van lego als beloningsmechanisme. Onderliggend aan alle creatieve ideeën ligt het verbinden van de deelnemers en het motiveren tot actie en denken. Deze vier elementen: verbinden, motiveren, actie en denken vormen de basis voor elk goed lesontwerp en hiermee kan ik ook makkelijk de brug bouwen naar blended learning.

Al eerder schreef ik dat blended learning en gamedidactiek ‘een match made in heaven’ zijn. Bijvoorbeeld als je met kennisclips en literatuur zorgt voor de kennisoverdracht voorafgaand aan de klassikale les, en in de les het geleerde verwerkt en verdiept met een spel. Je zorgt dan voor een duidelijke relatie tussen online en offline leren en je maakt de lessen leuk en dynamisch.

Voorbeelden

Als je een spel hebt ontworpen dat over meerdere lessen gespeeld wordt, zoals een queeste waarbij je elke les nieuwe elementen kan ‘ verdienen’ voor de eindopdracht, is online kennisoverdracht en het geven van hints leuk en stimulerend. Je kan ook een eenvoudige spelvorm als een Socrative quiz in de les gebruiken om voorkennis te activeren om vervolgens de studenten aan het werk te zetten met het maken van een eigen kwartetspel over de stof. Martijn Koops gaf een (korte) workshop over het maken van een educatief kwartetspel met verschillende toepassingsvormen. Handig voor docenten om te maken, maar ook heel leuk voor studenten en leerlingen om zelf te maken en te gebruiken!

Autonomie

De belangrijkste reden dat ik zo blij word van gamedidactiek is de motiverende werking die uitgaat van het spel. Bijna iedereen is gevoelig voor competitie en iets (relevants) kunnen winnen, zeker in combinatie met groepsdynamiek. Daarnaast zet een goed spel aan tot denken, en dat is wat elke docent het liefste wil, dat de student gaat nadenken over de leerstof.

Voor mij is de grote kracht de autonomie die een spel creëert. De deelnemers aan het spel kunnen zelf beslissen hoe hard ze werken voor de ‘prijs’ en daarmee hun kans om te winnen beïnvloeden. Het hebben van autonomie in het eigen leerproces is een belangrijke driver voor motivatie, samen met verbinding en uitdaging, ook alweer basis elementen van een spel.

Blended gamedidactiek

Het mag duidelijk zijn, ik ga aan de slag met het ontwikkelen van ‘blended gamedidactiek’. De ‘frustrerende’ werking die uitgaat van uitdagende opdrachten in een spel, stimuleren tot leren en het verder kijken dan een toets of lesboek. En als je die frustratie dan overwint en verder komt in het spel, dan wordt het leuker en leuker.

Een aantal spellen heb ik al liggen, voor mijn eigen trainingen en wellicht ook voor jou doelgroep. Wil je meedenken of een keer praten? Neem dan contact met mij op!

Game on!

Blended Learning Puzzle

November zit er weer op en hierbij doop ik deze maand tot officiële congressen maand 2018! Ik weet niet of het jou is opgevallen op LinkedIn of andere media, maar ik heb nog niet eerder dit jaar zoveel congressen, voor zoveel verschillende branches langs zien komen! Zelf was ik bij drie congressen, en een bijzondere trainingsdag in Oslo. In deze blog vertel ik daar graag meer over!

Congressen in de blend

Als je het hebt over blended leren voor professionals, dan is een congres toch wel het ultieme face-to-face moment. Er is veel tijd om van elkaar te leren, te netwerken en offline te surfen, ofwel rondkijken. Als verse zelfstandige viel mij op hoe fijn het is om met zoveel vakgenoten en gelijkgestemden uit te wisselen en echt even de diepte in te gaan. Met nieuwe kennis en inspiratie op zak voelt het ‘gewone’ werk de volgende dag als uitdagender en relevanter. Nog leuker vond ik alle reviews en meningen van mijn blended collega’s in de dagen na de congressen in blogs en posts. Een hele natuurlijke en effectieve manier van social learning en de manier om een congres echt blended te maken!

Effectief presenteren

Er moet mij echter toch iets van het hart . . . hoeveel mijn vakgenoten ook weten over hun eigen onderwerp (van slimme klaslokalen tot wetenschappelijk onderzoek), innovatief en inspirerend presenteren is ook een vak. Ondanks de mooie locaties, het afwisselende programma en ondersteuning van de organisatie, waren veel presentaties een combinatie van overvolle PowerPoint slides en hoorcollege. Als professional zou ik hier mee om moeten kunnen gaan en toch de kennis eruit moeten halen die ik nodig heb, maar ik vind het toch een gemiste kans. Blended leren geeft zoveel kansen voor activerend leren, gamification en interactie met de deelnemers, dat het bij gelijknamige congressen meer verwerkt zou moeten zijn in de sessies.

Key learnings

Ok, nu over de inhoud, ik was aanwezig bij de SURF Onderwijsdagen, hier heb ik ik de Haagse Blended Learning Puzzle gepresenteerd en gespeeld. Bij het Leiderschapscongres van De Haagse Hogeschool, twee dagen later hebben Martijn Koops (HU) en ik een workshop Gamedidactiek & de Haagse Blend gegeven. En de week daarop was ik bij de aQAdemy van de NVAO in Antwerpen, deze stond in het teken van e-learning en kwaliteitsborging in het hoger onderwijs. Hieronder mijn key learnings van deze bijeenkomsten op een rijtje:

• De ontwikkelingen rondom blended learning zijn nog volop gaande. De randvoorwaarden voor (meer) succes zijn het creëren van draagvlak in alle lagen van de organisatie, flexibiliseren van het rooster, ontwikkeltijd voor docenten realiseren en de beschikbare ICT effectiever in te zetten.
• Het professionaliseren van docenten op het gebeid van blended learning werd bij alle congressen als sleutel tot succes gezien. Hierbij spelen ‘blended ambassadeurs’ en het toegankelijk maken van good practices een belangrijke rol.
• Met de opkomst van MOOC’s is er een beweging ontstaan in het hoger onderwijs naar meer online leren en online samenwerken. Ondanks dat dit onderwijsmodel niet ‘de heilige graal’ blijkt, heeft het wel een beweging richting meer online, open en flexibel leren ingezet. Kennis en ervaring met online onderwijs is verzameld door The European Association of Distance Teaching Universities (EADTU) op de website Empower Higher Education.
• Er wordt veel onderzoek gedaan naar het effect van blended learning en naar hoe instellingen omgaan met het implementeren van blended learning. Dit laatste wordt momenteel onderzocht in het EMBED project van de KU Leuven. De resultaten zullen een belangrijke bijdrage gaan leveren aan het verder succesvol implementeren van blended learning.

Oslo

Winter in Oslo

Als kers op de taart mocht ik eind november naar Oslo om daar een training te verzorgen aan de Oslo Metropolitan University. Deze jonge universiteit (sinds januari 2018) ziet het inzetten van blended learning en internationaal onderwijs als kern bij het door ontwikkelen van hun curricula. Aan mij daarom de eer om een train-de-trainer programma over blended learning te verzorgen voor een aantal docenten en docentopleiders. Hoewel het pittig is om in het Engels te trainen, terwijl we geen van allen ‘native speaker’ zijn en we soms moeten zoeken naar de juiste woorden, was de training zeer geslaagd. Niet alleen is er gewerkt met ‘De Blended Learning Puzzle’ als ontwerptool, de deelnemers zien nu nog meer de mogelijkheden en de kracht van blended learning. Het leuke van het ontwerpen van een blended lesprogramma is dat de betrokkenen weer eens kritisch naar hun eigen werk en leerdoelen kijken. Dit levert confronterende gesprekken op, maar ook een zekere mate van teambuilding en uiteindelijk een dynamisch en blended lesontwerp.

Gamedidactiek

Afgelopen week had ik het genoegen om samen met Martijn Koops een training te geven aan leidinggevenden in het (hoger) onderwijs. Martijn is expert op het gebied van gamedidactiek, ik weet het nodige van blended learning en het resultaat was een dynamische, actieve en inhoudelijke bijeenkomst.

Face-to-face

Wat mij opviel in de gesprekken met de deelnemers aan de training en ook eerder deze week tijdens de SURF onderwijsdagen, is dat de uitdagingen bij blended learning verschoven lijken te zijn van het oplossen van technische uitdagingen, naar het zinvol invullen van de face-to-face tijd met de studenten. Iedereen is er ondertussen wel van overtuigd dat het geven van lange hoorcolleges zinloos is. Een korte frontale instructie of verdieping op de stof kan heel nuttig zijn, maar anderhalf uur lang luisteren naar een expert is niet meer van deze tijd. Maar ja, wat moet je dan in die anderhalf uur doen, als je maar vijftien minuten frontaal les geeft?

Activerende didactiek

Activerend lesgeven is het toverwoord bij blended learning en gamedidactiek geeft daar een zeer krachtige invulling aan. Martijn Koops presenteerde een aantal werkvormen die ‘low-tech’ zijn en diep leren mogelijk maken. De deelnemers aan de training speelden de games en leerden in korte tijd wat gamedidactiek is, waren zeer betrokken en gingen onderling in gesprek over het onderwerp. En wij als trainers konden rustig toekijken en genieten van een succesvolle werkvorm.

Natuurlijk kwam de vraag hoeveel werk het is om de games voor te bereiden. Nu ja, veel werk dus, zoals dat eigenlijk bij alle activerende werkvormen het geval is waarmee deelnemers een langere tijd bezig moeten zijn. Het fijne is echter, dat je een goed spel maar een keer hoeft te ontwerpen, daarna is deze heel vaak te hergebruiken. ‘Gewoon even de speelkaarten uit de kast halen en het een en ander printen en mijn les is voorbereid’, zei Martijn hierover.

Ontwerpen

Moet iedereen dan nu spellen gaan bedenken en in elkaar knutselen? Ik denk het niet, anderen zijn je al voorgegaan en beter goed gejat (met bronvermelding), dan slecht bedacht. Google maar eens op ‘educational games’, ‘activerende werkvormen’ en ‘gamedidactiek’ en je vind zeer diverse soorten werkvormen, voor elke doelgroep en elke les.

Het leuke aan activerende werkvormen zoals games is dat je aan de inhoud van de lesstof niet zoveel veranderd, maar wel aan de vorm. Door de lesstof op een andere manier aan te bieden en creatief te herhalen, worden de lessen leuker en het leren dieper. Studenten die hier geen zin in hebben kunnen altijd gewoon thuisblijven en het boek lezen, theorie zullen ze dan niet missen, oefenen, herhalen en een leuke les wel.

Tips

Hoe worden werkvormen activerend? Ik noem een paar simpele manieren om een lesactiviteit actief te maken. Wellicht een open deur, maar het hoeft niet moeilijk te zijn:

• Laat studenten elkaars werk nakijken en scoren. Punten hoeven niet altijd verdiend te worden met het juiste antwoord, je kan ook bepaalde woorden in een zin of formules in een antwoord punten geven.
• Gebruik bij een case een canvas om de uitwerking op te schrijven of te tekenen, hang deze op in de klas en bespreek ze met elkaar.
• Gebruik een timer. Op het moment dat een klok op het scherm de tijd weg tikt, ontstaat er een ‘game’ sfeer en gaat alles net een stukje intensiever en sneller.
• Bedenk prijzen die er toe doen, zoals informatie over de aankomende toets, minder huiswerk of een nieuwe uitdagende werkvorm.
• Transformeer een oud pak speelkaarten tot gamekaarten door er stickers met opdrachten op te plakken, van kennisvragen tot ‘quests’ buiten het klaslokaal.

Blended learning

Als je ‘blend’ zo is ingericht dat de kennis online wordt overgedragen, dan is de tijd in de klas het ideale moment om te verdiepen, misconcepten te herkennen en recht te zetten en de stof tot leven te brengen. Feedback geven en krijgen kan online ingericht worden (bijvoorbeeld met Feedbackfruits), en in de klas kan je hier verder mee aan de slag gaan. Bij het ontwerp moet je ook rekening houden met wat er praktisch kan in de klas en hoeveel je mag verwachten van de voorbereiding van de studenten op de les. Blended learning is daarmee meer dan het bedenken en inzetten van games. Het invullen van de face-to-face tijd met de studenten kan echter met slimme educatieve spellen een stuk leuker en effectiever worden!

Succes en game on!