Terug naar: Activerende werkvormen
Het is makkelijk om te zeggen dat docenten meer online en activerende werkvormen moeten gebruiken, maar wat zijn dat eigenlijk en hoe pas je het toe? In deze les kenmerken en voorwaarden voor werkvormen, voorbeelden van energizers en adviezen bij het geven van huiswerk.
Activerende didactiek is een verzamelbegrip voor alles wat een docent inzet om de leeractiviteit van zijn studenten te prikkelen zodat de gestelde leerdoelen bereikt worden.
hAMAKER & WINKELS, 2006
De werkvormen die worden gebruikt bij activerende didactiek houden rekening met de leerstof verwerken of verwerven, maken gebruik van verschillende media (Hamaker & Winkels, 2006) en sluiten aan op diverse leervoorkeuren van de doelgroep (Melisse, 2014). Een activerende werkvorm heeft de volgende kenmerken:
- Studenten moeten aan het werk gezet worden. Dat betekent praten, schrijven, tekenen, acteren, nadenken, bewegen, etcetera.
- De werkvorm moet duidelijk beschreven of uitgelegd zijn, zodat de studenten er zelfstandig (synchroon of a-synchroon) aan kunnen werken.
- Vooraf is uitgelegd hoe de feedback op de werkvorm eruitziet.
- De werkvorm past bij de toets. Dat wil zeggen dat als je bijvoorbeeld vooral op kennis gaat toetsen, de werkvormen ook gaan over kennis verwerven en verdiepen. Wanneer de toets een opdracht is, gebruik de werkvormen dan om de opdracht stap voor stap op te bouwen (dit wordt ook wel constructive alignment genoemd, Biggs & Tang, 2011).
- De werkvorm is urgent en relevant: er is nu een hiaat of probleem dat opgelost moet worden binnen een context die recht doet aan de leerstof en de student (Dochy & Berghmans, 2015).
- De werkvorm is uitdagend door net iets verder te gaan dan de competenties van de student (Hattie, 2014).
- De werkvorm staat niet op zichzelf, maar past in het geheel van lessen, andere werkvormen en de leerstof.
Energizers
Naast werkvormen is het ook goed om energizers te gebruiken, zeker bij een langere les. Dit schudt iedereen weer even wakker, zorgt voor binding en is gewoon leuk. Vooral bij overgangen in de les kan een energizer nuttig zijn, dus na een hoorcollege of lange instructie en na een pauze. Er zijn online veel energizers te vinden, hieronder een paar ideetjes:
Check in: Teken je eigen weerbericht (hoe zit jij erbij) en laat het voor de camera zien.
Na instructie: Wie is de snelste? Bedenk een paar vragen met een kort antwoord, een som, een naam, een datum. Degene die het antwoord als eerste in de chat zet wint.
Binding: Zoek de verschillen. Zet je camera even uit, verander iets aan jezelf, zet de camera weer aan. De klas moet raden wat er is veranderd. Geef daarna een student de beurt.
Binding: Krachtmeting. Wie kan het langst boven z’n stoel blijven hangen, hoog tegen de muur aan zitten, opdrukken tegen de tafel, een stapel boeken hoog houden, etc.
Huiswerk
Jouw lesmodule bestaat uit meer dan alleen de live (online) lessen, je geeft ook huiswerk mee. Het is de bedoeling dat studenten zich voorbereiden op de les en mogelijk verder oefenen met een verdiepende opdracht. De samenhang tussen huiswerk en les is essentieel om studenten te stimuleren zich voor te bereiden.
Hierbij is er een belangrijke regel voor de docent:
Geef het huiswerk altijd een plek ik je live les, ZONDER de voorbereidde stof te klakkeloos te herhalen.
Als je alles herhaalt verdwijnt de noodzaak om huiswerk te maken. Als je geen aandacht geeft aan het huiswerk in je les, verdwijnt ook de noodzaak om het te maken.
Een handige manier om aandacht te besteden aan het huiswerk is het te integreren in de opdrachten in de les. Helaas is het regelmatig zo dat een deel van de studenten zich niet voorbereid heeft. Om je opdracht toch te laten slagen moet je deze zo maken dat de opdracht in de les leuker en makkelijker wordt voor de mensen die het huiswerk gedaan hebben. Ook kan je zorgen voor positieve onderlinge afhankelijkheid (Prinsen, 2020), groepsleden die het huiswerk niet gedaan hebben worden een belemmerende factor en de andere leden zullen hen hierop aanspreken. Je kan ook een beloning inbouwen, bijvoorbeeld door studenten die drie lessen achter elkaar, aantoonbaar de opdrachten hebben gedaan, een consult bij de eindopdracht te geven.
In de volgende lessen vind je werkvormen die passen bij de bovenstaande theorie.