Afgelopen maandag gaf ik een gratis workshop aan drie trainers, acht voorgezet onderwijs docenten en een docent basisonderwijs. Behalve dat ik keihard aan het werk was om iedereen een waardevolle workshop te geven, viel mij de grote verschillen op tussen de ontwerpprocessen van de docenten en trainers. Ik had dit al eerder ervaren tussen verschillende trainingen, maar nu ik beide doelgroepen bij elkaar had werd mij het volgende duidelijk:
Docenten hebben meer tijd
Blended ontwerp docenten
Zo ervaren docenten dit echter niet. De werkdruk in het onderwijs is zeer hoog en er is weinig ruimte om nieuwe dingen te ontwikkelen. De lessen moeten immers gewoon doordraaien en daar zit gek genoeg ook de tijdswinst. Een docent heeft tijd om te experimenteren, een keer een wat minder goede les te hebben en in een verloren middag het een en ander uit te werken. Een trainer, en zeker een zelfstandige trainer, heeft die luxe niet. Elke training moet goed lopen en zinvol zijn om de klant tevreden te stellen om een vervolg opdracht mogelijk te maken. De commerciële wereld is een stuk strenger als het gaat om ‘herhaalaankopen’ en het geven van een goede recensie.
Omzet vs leerdoelen
Blended ontwerp trainers
Omzet en leerdoelen, niet echt tegengestelden van elkaar, maar wel in het onderwijs. Voor docenten speelt omzet geen rol, schoolleiders en managers zijn hier mee bezig en in het klaslokaal gaat het om de inhoud. Daarom is het ook veel natuurlijker, en soms makkelijker, voor docenten om in leerdoelen te denken bij het maken van een lesontwerp. Trainers moeten wel nadenken over omzet, leerdoelen lijken minder relevant en output des te meer.
Trainen is geen lesgeven
Karin de Galan (2015) definieert trainen als ‘het stimuleren van verandering van gedrag, vaardigheden en overtuigingen bij deelnemers’. Marjolein Ploegman en Wim de Bie (2008) schrijven dat een docent leiding geeft aan het leerproces en dat doet door het geven van opdrachten en begeleiden van het proces om de opdracht te maken. John Hattie (2012) beschrijft excellente leraren als mensen die hun vakkennis en leservaring dusdanig geïntegreerd hebben dat zij een optimaal leerklimaat kunnen creëren, feedback kunnen geven en geloven dat hun leerlingen succes kunnen hebben. Deze laatste beschrijving zou, wat mij betreft, ook op moeten gaan voor een trainer, desondanks is trainen niet hetzelfde als lesgeven. Een trainer richt zich in eerste instantie op het veranderen van gedrag en ontwikkelen van vaardigheden, het overdragen van kennis is daaraan ondergeschikt. Bij een docent is dit meestal andersom. En een ander belangrijk verschil, een trainer heeft zeer beperkte tijd om zijn doelen te halen.
Ontwerpen voor trainers
Wat betekent het bovenstaande voor het ontwerpen van blended trainingen? Een aantal punten:
- Leerdoelen zijn heel schools, maar erg nuttig voor een trainer. Als het woord leerdoelen wordt ervaren als een ‘jeukterm’ dan mag je het van mij ook ‘SMART geformuleerde output’ noemen.
- Het ontwerp moet down-to-earth zijn en gericht op de korte termijn. Juist voor een trainer zijn quick wins van groot belang. Met positieve ervaringen en feedback kan de training verder blended vorm gegeven worden voor de lange termijn.
- Online leren faciliteren is van groot belang. Juist doordat trainers minder de nadruk leggen op kennisoverdracht, kan hier in een e-learning wel aandacht aan worden besteed. Daarnaast, en nog belangrijker, is het mogelijk om online leergemeenschappen te creëren die het effect van de training vergroten, verlengen en plaats onafhankelijk maken.
En wat levert een goede blended training met een e-learning op? Juist omzet, en dat is niet onbelangrijk voor een trainer!